January 9, 2025
15-30-REDAKT.Reformat-avash-avash.jpg


Vlerësohet se Administrata publike në Maqedoni është shumë e politizuar, përderisa reformat që kanë vazhduar që nga viti 1999 akoma nuk kanë rezultuar me efikasitet të mjaftueshëm

Fisnik PASHOLLI

Shkup, 9 nëntor – Qeveria e re ka paralajmëruar një administratë publike që do të kënaqë nevojat e qytetarëve dhe do të jetë në përputhje me standardet evropiane. Në Maqedoninë e Veriut, me vite përflitet për një administratë më të vogël, më moderne dhe më efikase, mirëpo rezultatet e viteve të kaluara lënë për të dëshiruar. Nuk mund të mohohet se janë arritur rezultate të caktuara lidhur me reformat, mirëpo akoma mbetet shumë punë për të bërë. Ngadalë po tejkalohen edhe gjetjet për mbipunësim në administratën në disa sektorë dhe mungesë të stafit të mjaftueshëm profesional në sektorë të tjerë. Bile institucionet shpesh kanë edhe staf joadekuat, veçanërisht atë të Teknologjisë Informatike. vlerësohet se Administrata publike në Maqedoni është shumë e politizuar, përderisa reformat që kanë vazhduar që nga viti 1999 akoma nuk kanë rezultuar me efikasitet të mjaftueshëm.

“Mbipunësimi nuk është problemi kryesor në sektorin publik, megjithëse duhet të them se është në nivel të lartë. Problemi kryesor është kompetenca e pamjaftueshme, ekspertiza e pamjaftueshme, joprofesionalizmi dhe padituria , për shkak të të cilave qytetarëve nuk mund t’ju ofrohen shërbime cilësore. Në çdo institucion publik nevojitet riedukim i brendshëm, pra trajnim i nëpunësve publikë. Në këtë moment nuk mund të them nëse kjo do të ketë implikime financiare, thekson ministri i Administratës Publike Goran Minçev. Unë jam për një administratë publike profesionale, të rregulluar dhe të reduktuar, por kjo nuk mund të bëhet me thikë sepse është proçes, tha Minçev, duke e ilustruar përmes shifrave.

Siç përmendi ai, në vitin 2016 në 1290 institucione në administratën publike kishte 129 mijë të punësuar, ndërsa në vitin 2023 numri i të punësuarve ishte pothuajse i njëjtë – 128 mijë, por kishte 1370 institucione. Vetëm në ministrinë e tij ai vlerësoi se gjysma janë të tepërta, por reforma që po përgatit nuk parashikon ulje të numrit, por riedukim dhe shkarkim vetëm për ata që do ta refuzojnë ose nuk do të vazhdojnë të përpiqen të japin një rezultat më i mirë.

I pyetur drejtpërdrejt se çfarë do të bëhet me të “paaftët”, Minçev u përgjigj se “ata do të qëndrojnë në punë”, por do të duhet të zbatohet një proces paralel në vetë administratën ku do të pyeten në mënyrë transparente se cilat janë afinitetet e tyre, dhe ku shohin veten dhe çfarë kontributi mund të japin në shërbim, praktikisht do të anketohen për të parë se ku përkasin. Zëvendëskryeministrja për Qeverisje të Mirë Arben Fetai shton se nevojiten reforma sistematike dhe kjo është në krye të agjendës së miratuar të BE-së, në drejtim të frenimit të korrupsionit në një nivel më të ulët dhe do të forcohen shërbimet që u ofrohen qytetarëve.

Për Qeverinë kjo është prioritet, siguron zëvendëskryeministri, pa sqaruar nëse reformat do të nënkuptojnë edhe shkurtim të administratës. Po ashtu, po përgatitet edhe Ligji për Përfaqësim të Drejtë, njofton Fetai. “Kemi një administratë të mbingarkuar, të politizuar dhe joefektive. Ka disa institucione ku ka shumë pak punonjës. Ne besojmë se ato duhet të shkrihen për të pasur institucione më të centralizuara, më efikase dhe më të përgjegjshme. Idetë janë marrë si nga shoqëria civile ashtu edhe nga sindikatat, të gjitha me synimin për të përmirësuar situatën, ndër të tjera, me pagat. Vërtet ka paga që nuk mjaftojnë për një jetë të denjë për qytetarët”, tha Arben Fetai, zëvendëskryeministër për Qeverisje të Mirë dhe Transparencë.

Nga Ministria e Administratës thonë se po punohet e po punojmë për të reduktuar burokracinë, për të përmirësuar procedurat dhe për të dixhitalizuar shërbimet për t’i bërë ato të aksesueshme për të gjithë, duke siguruar që administrata do t’i shërbejë çdo qytetari në mënyrë të drejtë dhe efektive. Vëmendje më e madhe duhet t’i kushtohet procedurës së punësimit në administratën publike dhe gjatë punësimit, krahas arsimit, të merren parasysh edhe kompetencat dhe arsimi joformal, të ndryshohet pjesa e llogaritjes së pagave në sektorin publik dhe të të lidhen me pagën mesatare, sepse në zgjidhjen e propozuar janë më të vogla se në atë ekzistuese, si dhe për të hequr klientelizmin partiak dhe për të inkorporuar autonomi më të madhe në administratën publike. Këto janë rekomandimet kryesore nga debati i katërt dhe i fundit publik pas versioneve punuese të projektligjit për nëpunësit administrativë, projektligjit për punonjësit e sektorit publik dhe projektligjit për zhvillimin profesional dhe trajnimin e zyrtarëve administrativ, organizuar nga Ministria e Publikut. Administrimi me Komisionin parlamentar amë për sistemin politik dhe marrëdhëniet ndërmjet komuniteteve, nën kujdesin e Institutit Kombëtar Demokratik, në kuadër të fushatës “Të gjithë së bashku për administratë publike profesionale dhe cilësore”.

Profesori Borçe Davitkovski është i prerë se duhet të ketë një reformë urgjente në administratën publike. Ai thotë se në këtë mënyrë administrata do të “hajë” buxhetin dhe nuk do të kemi kurrë një komponent zhvillimor në të, duke marrë parasysh se mbi 900 milion euro shkojnë për paga të administratës..

“Duhet të fillohet me reforma reale, nëse sigurisht ka vullnet politik për të ulur numrin e të punësuarve nga njëra anë dhe me këtë, me uljen e numrit, të rriten pagat e atyre që realisht punojnë në sektorin publik , dhe ende të paktën gjysma e këtyre parave do të mbetet në mënyrë që ato të ripërdoren për investime kapitale. Përndryshe, ashtu siç ka shkuar, administrata do ta hajë buxhetin, nuk do të kemi kurrë një komponent zhvillimor të asnjë buxheti në vendin tonë”, tha Borçe Davitkovski.

Gjithashtu, Maqedonia ka kohë që ka nevojë për një analizë funksionale për përcaktimin e përgjegjësive ndërmjet ministrive, sepse ka shumë mbivendosje apo përputhje . Disa ministri kanë të njëjtat kompetenca, kanë autoritete të ngjashme ose të njëjta dhe ekzistojnë. Nëse dikush dëshiron të bëjë një reformë reale në administratën publike, nëse ka vullnet politik, atëherë do të shohim në bazë të këtyre parimeve se sa ministri na duhen dhe sa personel do të na duhen në ato ministri. Ne jemi duke u zgjeruar gjatë gjithë kohës, jo duke u kufizuar. Për shembull, pesë ministri janë aktualisht përgjegjëse për ujin cilësor në Maqedoni. Ne kemi nevojë për vullnet politik për reforma dhe për të krijuar një administratë të vogël efikase, për të cilën avokohemi në të gjitha strategjitë, thekson Davitkovski.

Kryetari i Sindikatës së Sindikatave të Maqedonisë, Sllobodan Trendafilov, tha se kanë rezerva për zgjidhjet ligjore në fushën e pagave, marrëveshjeve kolektive dhe të drejtës për grevë në sektorin publik. Ligji duhet të jetë në interes të punonjësve që do të punojnë në administratën publike. Në pjesën e pagave është shqetësues fakti se në përllogaritje në zgjidhjen e re ligjore ato janë edhe të reduktuara në krahasim me ato aktuale të llogaritura pas zgjidhjes ligjore ekzistuese. Ne jemi të shqetësuar se paga minimale është e përjashtuar. Punëtorët duhet të marrin një pagë me koeficiente me pagën mesatare si zyrtarët. Kërkojmë që në paga të përfshihet edhe shpenzimi i transportit, tha Trendafilov.

Në sferën e marrëveshjeve kolektive, siç tha ai, shënimi kryesor është që pagat të përcaktohen përmes marrëveshjeve kolektive. Në pjesën e grevës, shtoi ai, nuk duhet të ketë kufizim të së drejtës në grevë të punonjësve të sektorit publik, përveç punonjësve të instituçioneve të veçanta, si policia dhe mbrojtja.

Trpe Deanoski nga Sindikata e Administratës dhe Gjyqësorit, nga ana tjetër, ka treguar se zgjidhjeve ligjore duhet të shtohet një seksion për avancimin e të punësuarve në institucionet publike. Duhet të vihet në rregull edhe rishpërndarja e punonjësve. Në sferën e pagave, mendoj se kemi marrëveshje kolektive dhe ajo duhet vetëm të rregullohet në sferën e koeficienteve, tha Deanoski. Blagoja Ralpovski nga Konfederata e Sindikatave të Lira theksoi se me rastin e llogaritjes së pagës duhet të merren parasysh koeficientet e kompleksitetit të vendit të punës dhe arsimimi i të punësuarve, në mënyrë që të mos ndodhë që punëtorët me arsim të ndryshëm të kenë paga të njëjta, siç është rasti në zgjidhjen e ligjit aktual. Kryetari i Sindikatës së të punësuarve në administratë dhe gjyqësor , Trpe Deanoski, thotë se për momentin më e rëndësishme është të përcaktohet mënyra e re e llogaritjes së pagave.

Ata kërkojnë që llogaritja e pagës të jetë sipas pagës mesatare. “Dëgjoj informaçione se Ministria e Financave tashmë është duke punuar për diçka. Më vjen keq nëse kjo është e vërtetë dhe nëse diçka po punohet pa pjesëmarrjen e sindikatave dhe sektorit civil, e veçanërisht për metodologjinë e pagave. Nga këndvështrimi im, skenari më i keq është që ata të dëgjojnë të gjitha vërejtjet tona, të hartojnë një ligj dhe pa e vënë në debat, ta lënë në ENER. Mendoj se do të jetë katastrofike”, tha Trpe Deanoski. Gjetjet e Raportit të Progresit të Komisionit Evropian theksojnë kapacitetin e pamjaftueshëm për të menaxhuar shërbimet publike dhe burimet njerëzore, niveli i ulët i përgjegjësisë së administratës dhe menaxhimi i dobët i financave dhe shërbimeve publike si për qytetarët ashtu edhe për bizneset. (koha.mk)



Source link

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *